„Pierwszy marsz dżentelmenów” to fikcyjna narracja zbudowana z prawdziwych wątków. Historyczne wydarzenia związane z miastem Września stały się punktem wyjścia do refleksji na temat sytuacji protestu oraz mechanizmów dyscyplinujących. Cykl kolaży jest przestrzenią, w której peerelowska rzeczywistość lat 50. minionego stulecia miesza się z pamięcią po strajku dzieci wrzesińskich z początku XX wieku. Przesunięcie w czasie jest zabiegiem pozornym, ponieważ problemy, które podejmuje Pierwszy marsz dżentelmenów, mają wymiar uniwersalny i z powodzeniem mogą stać się metaforą współczesnych napięć społecznych. Projekt powstał z wykorzystaniem archiwum wrzesińskiego fotografa Ryszarda Szczepaniaka.

KOLEKCJA WRZESIŃSKA
Kolekcja Wrzesińska to wieloletni projekt fotograficzny, w którego rezultacie powstaje artystyczne archiwum fotograficzne Miasta i Gminy Września. Burmistrz Miasta i Gminy Września Tomasz Kałużny co roku zaprasza na rezydencję artystyczną jednego fotografa wybranego przez kuratora. Zadaniem artysty jest stworzenie osobistego zestawu fotografii, który ilustruje gminę i jej mieszkańców. Ma on przy tym zapewnioną całkowitą swobodę twórczą, zarówno w kwestii poruszanych tematów, jak i sposobów ich przedstawienia. Efekty jego pracy publikowane są w formie artystycznej książki fotograficznej oraz prezentowane na wystawie we Wrześni.
Za sprawą Kolekcji Wrzesińskiej mieszkańcy Miasta i Gminy Września mają okazję spojrzeć na siebie samych i przestrzeń, w której żyją, z perspektywy artysty będącego zewnętrznym obserwatorem. Dzięki temu „zewnętrznemu oku” mają sposobność dowiedzieć się czegoś nowego o ludziach, miejscach i zjawiskach, które są tak blisko nich, a jednak często umykają ich uwadze w codziennym życiu. Kolekcja Wrzesińska adresowana jest również „na zewnątrz”, poza miasto, w którym powstaje. Września staje się tym samym czymś w rodzaju miasta uniwersalnego, za pomocą którego fotograf opowiada historie o znacznie szerszym kontekście, wykraczającym poza, ale wynikającym z miejsca realizacji. W przyszłości ten zbiór fotografii stanowić będzie bezcenne świadectwo naszych czasów. Dzisiaj kolekcja ma odkrywać, skłaniać do refleksji i stawiać pytania.
Tak też czyni Pierwszy marsz dżentelmenów  autorstwa Rafała Milacha,
którego zaprosiłem do realizacji ósmej edycji Kolekcji Wrzesińskiej.
Karol Szymkowiak – kurator Kolekcji Wrzesińskiej