Polska 1988-2019

TERMIN WYSTAWY: 15.11.2019 – 08.12.2019

wernisaż oraz przedpremierowy pokaz książki: 15.11.2019 |  18:30
spotkanie z Mariuszem Foreckim i Piotrem Gajdzińskim oraz oprowadzenie kuratorskie po wystawie: 07.12.2019

MIEJSCE WYSTAWY: galeria PIX.HOUSE Głogowska 35a 60-736 Poznań

wystawa czynna: wtorek-piątek 14:00-19:00 oraz w innych terminach po uzgodnieniu

WSTĘP WOLNY

Jacy byliśmy? Jak wyglądał nasz kraj, a jak żyje się teraz?

„Mechanizm” to fotograficzna opowieść dzięki której nie tylko możemy zobaczyć, ale także postarać się zrozumieć i docenić jak zmieniła się Polska na przełomie lat.

Wszystko dojrzewało powoli, wstydliwie. W cieniu brudnych bram domów czaiła się niepewność, czy cienki zwitek dolarów kupiony za roczną pensję, nie okaże się pociętą, komunistyczną gazetą i czy nie jest to prowokacja. Później – kilkudniowe stanie w kolejce po paszport i pierwsze wybory, nazwane trochę na wyrost „wolnymi“. I dworzec kolejowy, pachnący jeszcze brudnym wagonem drugiej klasy w nocnym pociągu relacji Szczecin-Przemyśl.

Polska na zdjęciach Foreckiego to tytułowy mechanizm. Autor nie ocenia, raczej jest dogłębnym obserwatorem rzeczywistości – tej szarej, zwykłej oraz tej „ważniejszej” – z pierwszych stron gazet. Ukazuje ją jednak nie wprost – jak zwykło się drukować ją w prasie. Sporo jest w Foreckim socjologa – dokumentalisty – dużo więcej niż fotoreportera. Opowieść zaczyna się w późnych latach osiemdziesiątych, szarość ulicy zamienia się w kolor nieprzewidywalnych lat dziewięćdziesiątych.

Wyobraźnia podpowiadała coraz to nowe pomysły na funkcjonowanie w nowym, rodzącym się systemie. Pan Marek, uprawiający fakirstwo, mógł wreszcie prezentować swoje umiejętności, gdzie tylko zapragnął. Pani Jadwiga, 56-letnia ekspedientka w sklepie z pasmanterią, mogła oddać się erotycznemu tańcu na rurze. Każdemu pozwalano handlować, czym chciał i gdzie chciał. Jon Som Szczepanek z Chorzowa mógł na swoim białym kontrabasie grać wszędzie, nie niepokojony przez nikogo. Do urzędu celnego ustawiały się długie kolejki początkujących biznesmenów, żeby oclić kolejny transport towarów z Zachodu. Prawdziwa wolność.
Mocnym krokiem wchodzimy we współczesność – tą komercyjną, mobilną, cyfrową. Nie mamy wątpliwość, że to: „nasze czasy w wersji instant”. No i to…

Piwo, wszędzie piwo. Prezes browaru motywuje pracowników: „Opowiadajcie o naszym piwie rodzinie, przyjaciołom, wszystkim. Musimy być największym producentem piwa w Europie”. Pada hasło: „Klient musi być zadowolony z naszej pracy, bo płaci naszą wypłatę”. Ruszają konkursy – kto ma największy piwny brzuszek, kto pierwszy wypije duży kufel piwa, zrobi pięć przysiadów, zakręci się dookoła i będzie stał prosto. Piwo to też najchętniej kupowany napój na odbywającym się w Kostrzynie nad Odrą, tuż przy granicy z Niemcami największym festiwalu rockowym w Europie środkowej. Odbywa się pod hasłem: Miłość Przyjaźń Muzyka i nawiązuje do legendarnego festiwalu Woodstock z 1969 roku.

Nowa rzeczywistość to jednak nie tylko popkultura i niepohamowana, momentami wręcz rubaszna radość ze zmian. To także praca i pogoń za twardym tu i teraz. Jak zauważa Piotr Gajdziński w życie wkradają się procedury, spychając w kąt legendarny polski bałagan, szumnie wówczas zwany „kreatywnością”. Ale ta „kreatywność” jakoś się wyzwala, wyziera z korporacyjnego sztywniactwa, „polonizując” – właściwiej byłoby powiedzieć „uśrodkowoeuropeizując” – zachodnie procedury.
Przełom lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych to nie był czas smakowania ledwo odzyskanej wolności. To był czas zapijania się wolnością na umór, bo wdarła się ona w nas niespodziewanie, z siłą tsunami i aromatem lawendowych pól.

Tekst: Mariusz Forecki, Piotr Gajdziński, Adrian Wykrota

Książka MECHANIZM

Informacje ogólne:

zdjęcia: Mariusz Forecki

design: Andrzej Dobosz

teksty: Piotr Gajdziński, Mariusz Forecki

wydawca: fundacja PIX.HOUSE / Mariusz Forecki

nakład: 250 sztuk wersja podstawowa / 400 sztuk wersja autorska

okładka: twarda

język: polski / angielski

rok wydania: 2019

Biogramy autorów:   

Mariusz Forecki – fotograf-dokumentalista. Intensywnie fotografuje w Polsce i na terenach byłego ZSRR. Autor książek z fotografią dokumentalną: „I Love Poland” (2009), „Kolekcja Wrzesińska” (2011), „W Pracy” (2011) i „Człowiek w ciemnych okularach” (2016). Ukończył Instytut Kreatywnej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w  czeskiej Opavie. Laureat konkursów fotograficznych i autor wystaw. Uhonorowany m. innymi medalem Związku Polskich Artystów Fotografików i Nagrodą Artystyczną Miasta Poznania | fotografie i teksty

Piotr Gajdziński – autor biografii Władysława Gomułki („Gomułka. Dyktatura ciemniaków”), Edwarda Gierka („Gierek. Człowiek z węgla”), Wojciecha Jaruzelskiego („Czerwony Ślepowron”). W maju 2019 roku ukazała się jego książka o Mateuszu Morawieckim pod tytułem „Delfin” | tekst wprowadzający

WYSTAWA ORAZ KSIĄŻKA POWSTAŁA DZIĘKI WSPARCIU MIASTA POZNAŃ

produkcja wystawy

wystawa prezentowana w ramach festiwalu